Gemeenschapsbedrijven (community enterprises) zijn er in vele maten en soorten: variërend van lokale energiecoöperaties tot dorpscafés en buurthuizen. Onderzoekers hebben hun betekenis voor transities in vier punten samengevat.

1. Gemeenschapsbedrijven spelen een vitale rol in de totstandkoming van een nieuwe markt voor duurzame producten en diensten, in het veld tussen private ondernemingen en de publieke sector. Voorbeelden: de eerste energiecoöperaties en initiatieven voor auto delen in Duitsland. Hun impact beperkt zich niet tot economisch resultaat maar er gaat een sociaal en moreel appel vanuit op anderen om eveneens dit pad van duurzaamheid op te gaan.
2. Bepaalde gemeenschapsbedrijven onttrekken hun middelen aan de klassieke marktmechanismes en ze beschouwen die eerder als commons, dat wil zeggen als gemeenschappelijk beheerde en toegankelijke bronnen, op een democratische wijze bestuurd. Een voorbeeld hiervan: de Community Supported Agriculture initiatieven.
3. Gemeenschapsbedrijven dragen bij aan de brede acceptatie van de noodzaak tot transities en de bijhorende gedragsverandering. Grootschalige projecten roepen vaak weerstand en tegenstand op (windmolenparken); dat is minder aan de orde als bedrijven ingebed zijn in lokale gemeenschappen die actief betrokken zijn bij de besluitvorming en mogen delen in de revenuen.
4. De resultaten van transitieprocessen gericht op duurzaamheid zijn vaak afhankelijk van lokale omstandigheden. Gemeenschapsbedrijven zijn lokaal geworteld en zijn effectief in het benutten van lokale kennis bij het vastleggen van regels over gebruik en beheer van de middelen op een wijze die past bij de lokale gemeenschap. No one size fits all!

Open de publicatie

Verantwoording

1. Th Bauwens, T. Vaskelainen & K. Frenken, 2022. Conceptualizing Institutional Complexity in the upscaling of Community Enterprises: lessons from renewable energy and carsharing. In: Environmental Innovations and Societal Transitions 42, p 138 -151.

Afbeelding: freepik.com