De eerste CSA in Frankrijk dateert van 2001. (Oorsprong ligt in VS.) In een gestaag tempo groeide het aantal Franse CSA’s. Al gauw ontstond een nationale federatie, zowel om het organisatie-model vast te leggen als om het afbakenen van principes als biologische productie, directe relatie boer – burger en lange termijn relaties en verplichtingen. Door middel van etnografisch onderzoek in een aantal csa’s rond Parijs en in de Alpen laten Ouahab en Maclouf zien waarom er geleidelijk meer diversiteit in de lokale CSA’s ontstond en welke conflicten hier aan vooraf gingen.
Lokale concurrentie
Zij onderzochten hoe het ‘federatieve’ model werd ingevoerd en op welke punten de lokale keuze bij de start of in een latere fase afweek van dat model. Een van de bevindingen is dat de federatie weliswaar via kennis, ervaring, belangenbehartiging en feedback de ontwikkeling op lokaal niveau ondersteunt en faciliteert, maar dat er lokaal vaak ook andere invloeden en netwerken in het geding zijn. Naast CSA’s zijn er andere, concurrerende voedselnetwerken die andere principes hanteren en andere agenda’s hebben. Dit kan leiden tot afwijkingen van het federatieve model en zelfs ondermijnend werken. Om een paar voorbeelden van interne conflicten te noemen: jaarlijkse betaling vooruit of wekelijkse afrekening; biologisch versus niet biologisch geteelde producten; leden wel of niet laten onderschrijven van de principes. Zo zijn er in Frankrijk CSA’s ontstaan met meerdere gezichten.
Het Franse voorbeeld laat zien dat federatieve programma’s of modellen door de betrokkenen op lokaal niveau voortdurend worden aangepast aan de omstandigheden. Concurrentie van andere burgercollectieven met een soortgelijk werkveld kan hiertoe de aanleiding zijn. De les die de onderzoekers meegeven: leden zijn vrijwilligers en zij willen hun schaarse tijd niet verdelen over verschillende, verwante initiatieven. Zorg daarom voor een sterk commitment door meer aandacht te geven aan de rol en verantwoordelijkheid van de leden en maak zichtbaar waarom hun engagement het verschil maakt.
Verantwoording
- A. Ouahab & É. Maclouf, 2019. Diversity and Struggles in Critical Performativity. The Case of French Community-Supported Agriculture, M@n@gement vol. 22(4), p. 537-558