Burgercollectieven die op de lange termijn succesvol willen blijven, moeten zich aanpassen aan veranderende omstandigheden. Dit kunnen veranderingen binnen de organisatie zijn, zoals een groeiend of krimpend aantal leden. Maar ook veranderingen van buiten de organisatie spelen een rol, zoals wijzigingen in de wetgeving of verandering van de natuurlijke omgeving. Het vermogen om zich aan te passen noemen we de veerkracht van de organisatie. Er zijn verschillende zaken die aan de veerkracht van een organisatie bijdragen.

Ten eerste zijn er aanwijzingen dat kleinschaligheid helpt om een collectief veerkrachtig te houden. In een kleinschalige organisatie kennen veel mensen elkaar. Dit is goed voor de betrokkenheid van de leden: mensen zijn eerder bereid om elkaar te helpen, ook als dit offers vraagt (1, 2). Daarbij hebben leden van een kleinschalig collectief eerder het idee dat ze invloed hebben op de beslissingen die de organisatie maakt. Een kleine organisatie is niet altijd beter en veerkrachtiger dan een grote. Zo zijn er voorbeelden van energie- en landbouwcollectieven die groot en langdurig succesvol zijn. Het kan dus wel, onder bepaalde omstandigheden.

Diversiteit

Een tweede belangrijk punt is de diversiteit van een collectief. Wetenschappers zien dat burgercollectieven een grotere kans van slagen hebben als ze na verloop van tijd verschillende activiteiten gaan ondernemen. Zo zijn er bijvoorbeeld collectieven die energie én zorg leveren (1). De gilden zijn een ander goed voorbeeld uit het verleden. Zo'n collectief spreekt meerdere doelgroepen aan en heeft daardoor een grotere kans om te overleven. Als het door interne of externe factoren tijdelijk even minder gaat met een van de activiteiten, blijft de organisatie sterk door de andere activiteiten. 

Zoals gezegd: ieder collectief is anders. Bent u geïnteresseerd in de veerkrachtigheid van uw collectief en de mogelijkheden om die te verbeteren? Doe dan regelmatig de gratis zelfscan op het platform CollectieveKracht. Als uw collectief nog niet is aangemeld, kunt u dat doen via de aanmeldpagina. 

Om verder te lezen

• Achtergrond: Ons wetenschappelijk model uitgelegd
• Achtergrond: Interview over broodfondsen (buiten het CollectieveKracht-platform)
• Achtergrond: Collectieven van de Middeleeuwen tot nu

Verantwoording

1. D.J. Bunders, 2021. Interview met Eva Vriens over broodfondsen op www.collective-action.info.
2. D. Holemans, K. Van de Velde, T. De Moor en C. Kint, 2018. Wanneer burgers samen het heft in handen nemen: burgercollectiven opgericht in 2015 en 2016 van naderbij bekeken.